A?? ile Üretim

Bitkilerin, sus bitkilerinin ve bilhassa meyve a?açlar?n?n üretilmesinde kadim tarihten beri uygulanan bir metodtur. Do?ada, ormanlarda dallar?n birbirine sürtünmeleri sonucu kendili?inden olu?an bir çe?it a??lanman?n, ilk insanlar taraf?ndan görülerek meyve a?açlar?n?n iyile?tirilmesinde kullan?lmaya ba?lad??? dü?ünülmektedir. ?yi nitelikli bir a?ac?n tohumu, ya da bir meyvenin çekirde?i ekilse, sonuçta o bitkinin özelliklerini ta??mayan de?i?ik bir bitki elde edilir. Bunun sebebi, bunlar?n ço?unun hibritlerinden, melezlerinden elde edilmi? olmas?ndand?r.

Bu sebepten çekirdekle yap?lmak istenen üretimde nitelikleri de?i?erek as?llar?na (anac?na) çeken ba?ka çe?itler ortaya ç?kacakt?r. ??te bu sebepten, a??lama veya çelikleme metodlar? ortaya ç?km??t?r. Çelikle ve a??lama ile yap?lan üretimlerde o bitkinin özellikleri bozulmadan devam eder.

A?? ile üretim en emin ve çabuk sonuç al?nan bir tekniktir. A?? için bir ANAÇ ve bir de DAMIZLIK A?AÇ veya fidan gerekir. Özerine a?? yap?lacak a?aç veya fidana ANAÇ; kendisinden as? kalemi almana ise DAMIZLIK A?AÇ denir.

A??n?n ya da a??lama tekni?inin bir çok türü var ise de bunlar? iki ana grupta toplamak mümkündür

1- Göz A??s? veya Yaprak A??s?
2- Kalem A??lar?

Göz A??s? veya Yaprak A??lar?:

Adi Göz A??s? (Yaprak a??s?. Boru A??s? ve Kabuk A??s?'d?r.

En çok kullan?lan? Adi Göz A??s? veya Yaprak A??s?d?r. Bu a?? ilkbahar sonu-yaz ba?lang?c?nda ve bir de sonbahar da olmak üzere iki mevsimde yap?l?r.

Bunlardan May?s-Haziran aylar?nda yap?lan göz a??s?na "Sürgün Göz A??s?" ve Eylül-Ekim aylar?nda yap?lan?na da "Durgun Göz A??s?" denir.

Sürgün göz a??s? k??a kadar büyüme yaparken Durgun Göz A??s? latent devresine girip k??? öyle geçirir ve ancak ilkbahar da sürmeye ba?lar. Bu suretle daha kuvvetli büyür. Yaz dönemi k?sa süren bölgelerde don rizikosu sebebiyle Durgun Göz A??s? yapmak isabetli olur.

Göz a??s? için Dam?zl?k a?ac?n y?ll?k sürgünlerinin olgunla?m?? olanlar? seçilir. Kesilen bu parçan?n yapraklan, saplar?n?n yar?s? kalacak ?ekilde kopar?l?r. Göz'ü ç?karmak için sürgün elde ters tutulur. A?? çak?s? ile göz hafifçe kesilir. Kendisine a?? yap?lacak olan Anac?n yumu?ak kabuklu bir yerinde çak? ile (T) harfi seklinde bir çizgi yap?larak, kabuk, çak?n?n ucu ile hafifçe kald?r?l?r (aç?l?r) ve aç?lan bu yar??a evvelce haz?rlanm?? Göz yerle?tirilir. Gözün d??arda kalan k?sm? kesilerek at?l?r. Rafya ile s?k?ca ba?lan?r. 15 gün sonra rafya çözülür veya kesilip at?l?r. Rafya yerine ince soyulmu? dut veya sö?üt dallar? da ba? olarak kullan?labilir.

 

 

Boru a??s? Ceviz, kestane, sak?z gibi a?açlara uygulan?r. Boru a??s? için Dam?zl?k kaleminden, üzerinde bir göz bulunan bir kabuk parças? boru ?eklinde ç?kar?l?r. Anac'?n tepesi kesilerek uygulanacak k?sm?n kabu?u soyulur, boru ?eklindeki kabuk buraya geçilir. Gene rafya ile ba?lan?r.

Kalem a??lar? Bahçe ve Süs Bitkileri ile meyve a?açlan için uygulan?r. Yüksek boylu süs bitkilerine PENDULA (Sark?k) formlu taksonlann a??lanmas? bu metodla yap?l?r. Morus'a Morus pendula, Betula'ya Betula ' alba Pendula, Fagus silvatica Pendula, Fagus'a Fagus silvatica Pendula gibi... Özerinde birkaç tane tomurcuk (göz) bulunan gövdeye Kalem denilir.

Kalem a??lar?n?n çe?itleri :
Bindirme ve kopulasyon. Yana?t?rma, Yarma, Kabuk a??s?

Bindirme veya kopulasyon A??s? : A??lanacak olan Anac'?n çap? kadar kal?nl?kta seçilen dam?zl?k kalemi, birbirine yap??acak ?ekilde ve e?ik olarak kesilirler Bu kesilen yüzeyler birbiri ile iyice çak??acak ?ekilde birle?tirilerek s?k?ca ba?lan?r. Bu tarz a??lanman?n mevsimi Mart-Nisan aylar?d?r.

 

 

Castanea, Clematis, Coraus, Cratae-gus, Malus, Pirus, Syringa,Ulmus, Weigelia cinslerinin türleri ve alt türlerine uygulan?r.

Yana?t?rma A??s? : Tohumdan üretilmesi halinde baz? özellikleri kaybolan süs bitkilerinden, k?sa zamanda büyük ve sa?l?kl? bir birey elde etmek için uygulan?r,

 

 

örne?in : Picea abies Engelmannili glauca uygulamas? gibi. A??n?n vetasyon periyodunda yap?lmas? laz?m gelir.

Bu suretle a??n?n yaras?n?n kapanmas? çabuk olur. Yana?t?rma metodunda, Anaç ile Dam?zl?k bireylerin birbiri ile yap??acak yüzeyleri Kambiyum tabaklanna kadar aç?l?p her ikisinin aç?lan yüzeyleri üst üste getirilip s?k?ca ba?lan?r. Yaran?n hava almamas? için de macunlan?r.

Yarma A?? :

Bu a?? genelde tepe seviyelerinde yap?l?r. Yarma a?? yap?lacak a?açlar yasl? ve kuvvetli olmal?d?r.Çiftçilerimiz bu a??y? çok iyi bilirler.

A??lanacak Anac?n tepesi düz bir ?ekilde kesilir. Kesilen yüzey keskin bir b?çakla düzeltilir ve pürüzleri giderilir. Daha sonra özel A?? Baltas? ile ve a?aç tokmakla vurularak anaç ortas?ndan yar?l?r. A?? kalemlerinin uçlar? sivriltilerek, daha do?rusu inceltilerek, anaçta aç?lan yang?n kar??l?kl? iki taraf?na iki kalem yerle?tirilir. Rafya ile ba?lan?p a?? macunu sürerek yara yerleri örtülür. Böylece a??n?n çabuk tutmas? temin edilmi? olur.

 

 

Latent döneminde Hibiscus syriacus (A?aç hatmi), Camelia, Viburnum (Karto pu), Larix (Melez), Vitis (asma), Abies (Köknar), Cedrus (Sedir), Pinus (Çam) cinslerinin tür ve alt türlerine uygulan?r.

byAdnanoe